İstanbul su borusunda çatlak- temiz suda patlak konularını beraber ele alınması gerekmektedir. Genellikle insanlara su borusunda çatlak olduğunda bunun temiz su borusundaki patlaktan olduğunu düşünmez. Ancak, cihazlı su tesisat firmalarından destek alındığında yapılan kontroller sonucunda su kaçaklarının temiz su borularındaki patlaklardan kaynaklandığını tespit edilir. Su kaçağı tespitleri için dünyada ve ülkemizde teknolojik cihazlardan yardım alınarak sorunlar kısa sürede giderilebilmektedir.
Su Boruları Neden Patlar?
Su boruları neden patlar ve neden hep aynı şekilde arızalanır? Su boruları, içlerindeki su donmaya yaklaştıkça genleştiği için patlar ve bu da boru içindeki basıncın artmasına neden olur. Basınç, borunun tutamayacağı kadar yükseldiğinde patlar. Bu genişleme olgusu doğal görünse de ilginç bir şekilde kimyasal bir anomalidir. Çoğu sıvı , katı hale geçmeden hemen önce genleşmez. Bunun için şükretmelisin; yaşamın var olma nedenlerinden biridir.
Bir sıvı soğuduğunda, moleküller yavaşlar (sıcaklık gerçekten sadece moleküllerin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür). Bu yavaşlama moleküllerin birbirine yaklaşmasını sağlar ve sıvının yoğunluğunu arttırır. Bu, suda da olur ve su soğutulduğunda, 3.98°C’ye kadar daha da yoğunlaşır. Sonra ilginç bir şey oluyor; tekrar genişlemeye başlar .
Bu etkiyi, saf suyun yoğunluğunun sıcaklıkla (bir atmosferde) nasıl değiştiğini gösteren aşağıdaki grafikte görebilirsiniz. Yoğunluğun 3,98°C’de nasıl maksimuma ulaştığını görebilirsiniz. Bir su molekülünün şekli nedeniyle, biraz polarizedir. Etrafında vızıldayan elektronların molekülün bir tarafında olma olasılığı diğerinden daha fazladır (dipol olarak adlandırılır) ve bu asimetri hafif bir potansiyel oluşturur.
Su Kaçağının Yerini Tespit Etme
Su kaçağı tespiti o kadar da kolay bir iş değildir. Tesisattaki sızıntıları bulmak için teknik personel büyük bir hassasiyetle çalışmaktadırlar. Özellikle üst kattan sızan suyun hangi daireden geldiğini tespit etmek için birden fazla dairede patlak boru arama çalışması yapılır. Temiz su kaçağının tespitini yapmak için daireye gelen su vanadan kesilir. Dairedeki tüm vanaların kapalı olduğundan emin olmak gerekir. Soğuk su tesisatlarında da sıcak su tesisatlarında da bu işlem aynen yapılır. Daha sonra sisteme herhangi bir musluktan pompa bağlanarak basınç uygulanır. Uygulanan bu basıncın doğru bir şekilde ayarlanması gerekmektedir. İşte ustalık ta burada devreye girmektedir. Aksi taktirde sağlam su boruları da patlatılabilir. Uygulama sırasında tesisat borularının çeşidine göre basınç uygulanmalıdır. Daha sonra manometreye bakılarak basıncın düşüp düşmediği kontrol edilir. Uygulama esnasında manometre ile basıncın eksilip eksilmediği kontrol edilir. Basınçta eksilme varsa tesisatta su kaçağı olduğundan şüphelenilir. Bunu tespit ettikten sonra sıra kaçağın tespitinin yapılmasına gelmiştir.
Su Kaçağı Tespit Yöntemleri
Su kaçağı tespitinde akustik dinleme cihazları ile boru içi kameralı görüntüleme sistemleri en fazla kullanılan yöntemlerdir. Temiz su borularındaki kaçakların tespiti için akustik dinleme cihazları ile dinleme yapılarak su kaçağının tespiti nokta atışı olarak tespit edilir. Pis su borularındaki kaçakların tespiti ise boru içi kameralı görüntüleme sistemleri ile yapılmaktadır. Bunun yanı sıra sıcak su tesisatları ile kalorifer tesisatlarındaki kaçakların bulunması için termal kamera kullanılır. Isıya duyarlı olan bu cihazlar ile su kaçağının yeri nokta atışı olarak tespit edilir. Uygulanan bu basıncın doğru bir şekilde ayarlanması gerekmektedir. İşte ustalık ta burada devreye girmektedir. Aksi taktirde sağlam su boruları da patlatılabilir. Uygulama sırasında tesisat borularının çeşidine göre basınç uygulanmalıdır. Daha sonra manometreye bakılarak basıncın düşüp düşmediği kontrol edilir. Uygulama esnasında manometre ile basıncın eksilip eksilmediği kontrol edilir. Bir ev ya da iş yerindeki su kaçaklarının tespiti için tüm cihazların birlikte kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle çağrılan firmanın bu cihazlardan hepsine sahip olması gerekir.
